بارش شهابی جباری یکی از بارش‌های سالانه است که با توجه به اینکه کانون بارش در صورت فلکی جبار (شکارچی) قرار دارد، به این نام نامگذاری شده است. دوره فعالیت این بارش هر ساله ۱۰ مهر آغاز میشود و ۱۶ آبان پایان می‌‌پذیرد که در این بین، سحرگاه ۳۰ مهر به اوج خود می‌رسد. مهم‌ترین دلیلی که باعث میشود این بارش شهابی بر خلاف صورت فلکی هم نامش چندان مشهور نباشد، پایین بودن "نرخ ساعتی سرسویی" (ZHR) آن است که در حدود ۲۰ شهاب در ساعت میباشد. ( مقایسه کنید با نرخ ساعتی سرسویی بارش شهابی برساوشی که حدود ۱۲۰ شهاب است) اما با این وجود تماشای شهاب‌های سریع آن، که با سرعت تقریبی و میانگین ۶۶ کیلومتر بر ثانیه همچون تیری تاریکی دل آسمان شب را می‌شکافند، خالی از لطف نیست.
منشا این بارش پاییزی، دنباله‌دار شناخته شده‌ی "هالی" است که در دو نقطه از نزدیکی زمین عبور می‌کند و دو بارش شهابی "جباری" و "اِتا دلوی" را به وجود می‌آورد.
همانگونه که در تصویر نیز مشاهده می‌کنید، کانون بارش جباری در نزدیکی ستاره سرخ فام صورت فلکی شکارچی یعنی ستاره "اِبط الجوزا" (Betelgeuse) قرار دارد که به دلیل "اثر پرسپکتیو" اینگونه به نظر می‌رسد که شهاب‌ها از این نقطه‌ی آسمان خارج می‌شوند. البته همیشه به خاطر داشته باشید که برای دیدن شهاب‌ها، نباید به کانون بارش خیره شد.
با این تفاسیر، همزمان با طلوع کانون بارش از سمت شرقِ شمالِ شرق (ENE) تا سپیده دم سه شنبه ۳۰ مهر فرصت دارید نظاره گر شهاب‌های جباری باشید. این بارش در سحرگاه به اوج خود می‌رسد البته حتی اگر وضعیت آب و هوا بر وفق مراد ستاره شناسان و علاقه مندان به نجوم باشد که برخی اوقات نیست! نور ماه با فاز تقریبی ۵۰ درصد باعث خواهد شد برخی شهاب‌های کم نور دیده نشوند. اما باز هم ناامید نشوید؛ افرادی که فقط یکبار بارش‌های شهابی را به تماشا نشسته‌اند، تصدیق می‌کنند که دیدن حتی یک شهاب هم لذت و هیجان وصف ناپذیری دارد. برای دیدن و یا عکس برداری از این شهاب‌ها تا جایی که برایتان میسر است از مناطق پرجمعیت شهری و آلودگی‌های نوری فاصله بگیرید و منطقه‌ای امن، مناسب و صد البته بسیار تاریک در خارج از شهر را انتخاب کنید. البته حواستان به سرمای هوا نیز باشد چرا کم برودت هوا در مناطق خارج از شهر، پایین تر از مناطق شهری است. این نکته مهم را مثل همیشه باید یادآور شوم که تماشای بارش شهابی به هیچ ابزار اپتیکی نیاز ندارد. بهترین ابزار، چشمان تیزبین و مشتاق خودتان است
آسمان زندگیتان، همیشه پر ستاره.
✍ سجاد صیادی
الکسی آرخیپوویچ لئونوف علاوه بر فضانوردی به هنر نقاشی هم اشتغال داشته و عضو فرهنگستان هنری روسیه بوده. لئونوف در تمام مأموریت‌های فضایی‌اش، به همراه خود مداد رنگی و مداد شمعی به مدار زمین می‌برده و صحنه‌هایی را که از فضاپیما می‌دیده نقاشی می‌کرده است. وی در دو مأموریت تاریخی شرکت داشته‌است: در مأموریت واسخود-۲ نخستین راهپیمایی فضایی را انجام داد و در پروژه آزمایشی آپولو-سایوز در نخستین همکاری بین‌المللی فضایی نقش مؤثری ایفا کرد.
در روز ۱۸ مارس ۱۹۶۵ میلادی فضاپیمای واسخود-۲ با رمز پرواز «الماس» از پایگاه فضایی بایور به فضا پرتاب شد. فرمانده پرواز پاول بلیایف و ناوبر آن الکسی لئونوف بود. الکسی در این پرواز یک بسته مداد شمعی با رنگ‌های مختلف نیز به همراه داشت! وی در مدار زمین ابتدا به محفظه هوایی متصل به فضاپیمای واسخود-۲ وارد شد و خود را به آرامی بیرون کشید. پس از چند ثانیه مکث، در حالی که با کابل ایمنی به فضاپیما متصل بود، فضاپیما را رها کرد و در فضای بیکران شناور شد و بدین ترتیب #نخستین_راهپیمایی_فضایی را به نام خود ثبت کرد.
با توجه به مشکلاتی که در مرحله آماده سازی برای فرود پیش آمد، نهایتا فضاپیما در میان برف و در جنگل‌های انبوه تایگا در ۲۰۰۰ کیلومتری شهر پرم و بسیار دورتر از موقعیت برنامه‌ریزی شده فرود آمد. اما آنها توانستند با فرستادن پیام‌های رادیویی، مرکز کنترل را از موقعیت دقیق خود مطلع سازند و بدین ترتیب از مرگ حتمی نجات یابند.
فیلم تاریخی، مهیج و دراماتیک Spacewalker همان گونه که از نام آن نیز پیداست، روایت کننده داستان نخستین راهپیمایی فضایی در قالب ماموریت واسخود ۱ و ۲ و برش‌هایی از زندگی الکسی لئونوف است.
#الکسی_آرخیپوویچ_لئونوف سرانجام روز گذشته (11 اکتبر / ۱۹ مهر) در سن ۸۵ سالگی و در بیمارستان بوردانکو مسکو چشم از جهان فرو بست.
⚫️ ما در تیم #ستاره_شناسی_فسا خدمات ارزشمند این فضانورد به جامعه جهانی را ارج می‌نهیم و یاد او را گرامی می‌داریم.
در سال ۱۹۹۹ مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای را تصویب کرد که به موجب آن، چهارم تا دهم اکتبر هر سال (۱۲ تا ۱۸ مهر) به عنوان #هفته_جهانی_فضا انتخاب شد. هدف از این کار، ترویج و توسعه دانش فضایی و آشنا کردن مردم و جوانان با نقش فناوری فضایی در زندگی انسان‌ها روی زمین اعلام شد. این هفته حد فاصل دو رویداد مهم تاریخی است: ۴ اکتبر ۱۹۵۷ نخستین ماهواره جهان با نام اسپوتنیک-۱ توسط اتحاد جماهیر شوروی به فضا پرتاب شد و در ۱۰ اکتبر ۱۹۶۷ نخستین معاهده استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورا جو در سازمان ملل به امضا رسید.
سازمان ملل و مسئولان انجمن هفته جهانی فضا، از تمامی گروه‌ها و تشکل‌ها در سراسر جهان خواسته‌اند تا در این هفته با اجرای برنامه‌های مختلف مانند برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های فضایی و اجرای مسابقات علمی نظر جوانان را به دانش فضایی جلب کنند.
کمیته جهانی برگزاری مراسم هفته فضا هر سال شعاری را برای آن در نظر می‌گیرد. هدف از این کار همسو کردن فعالیت‌ها و برنامه‌های گروه‌های مختلف در سراسر جهان در راستای هدفی مشترک است. برای سال ۲۰۱۹ میلادی شعار "ماه دروازه‌ای به سوی ستارگان" در نظر گرفته شده است.
[عکس 565×800]
فیلم تحسین شده #مریخی (The Martian) فیلمی در ژانر علمی - تخیلی، ماجراجویی و درام اثر کارگردان معروف بریتانیایی ریدلی اسکات (Ridley Scott) است که ۲ اکتبر ۲۰۱۵ انتشار یافت. فیلمنامه این فیلم که با بودجه تقریبی ۱۰۸ میلیون دلاری و فروش بیش از ۶۳۰ میلیون دلاری در کشور مجارستان تولید شده است، بر اساس رمانی با نام "مریخی" اثر اندی ویر (Andy Weir) به رشته تحریر در آمده است.
فیلم مریخی یکی از فیلم های موفق ژانر علمی تخیلی طی سال‌های اخیر است که نقش اول آن را "مت دیمون" (Matt Damon) ایفا می‌کند. او که در این فیلم با نام "مارک واتنی" شناخته میشود، فضانورد گیاه شناسی است که در یک سفر فضایی به مریخ، پس از اینکه درگیر طوفان میشود، زخمی به حال خود رها شده، چرا که همراهانش او را مرده می‌پندارند. حال او در این سیاره به تنهایی گیر افتاده و با منابع محدودی که دارد باید از هوش و ذکاوت خود استفاده کند و راهی بیابد تا با کشت محصول، ابتدا بر گرسنگی غلبه کند و سپس سیگنالی به زمین بفرستد تا ناسا به دنبال او بیاد و از این مهلکه نجاتش دهد . . .
[عکس 1280×720]
رصدخانه پارانال (Paranal Observatory) در آنتوفاگاستا، شیلی
شیلی تبدیل به نقطه مهمی برای علم و دانش شده است و حداقل یک دو جین رصدخانه در این کشور وجود دارد که برای گردشگران یکی از جاذبه‌های توریستی محسوب میشود. رصدخانه پارانال در تعطیلات آخر هفته به روی گردشگران باز است و آنها می‌توانند با تلسکوپ بسیار بزرگ آن آسمان را تماشا کنند. این تلسکوپ که VLT نام دارد از چهار تلسکوپ کوچکتر به نام‌های آنتو، کواین، ملیپال و یپون (به معناهای خورشید، ماه، صلیب جنوبی و ونوس) تشکیل شده است. با این تلسکوپ بزرگ می‌توانید تا ۲۵ برابر تلسکوپ‌های کوچکتر اجسام را بزرگ‌تر ببینید.
منبع: دایره المعارف فضا و نجوم
@fasaastronomy
[عکس 1280×830]
این تصویر از تلسکوپ هابل، کهکشان M86 را نشان می‌دهد. با وجود اینکه بیش از ۲۳۵ سال پیش توسط ستاره شناس "شارل مسیه" کشف شده، طبقه بندی ریخت شناسی آن هنوز ناشناخته است. ستاره شناسان هنوز در مورد اینکه M86 کهکشانی بیضوی یا مارپیچ است، بحث می‌کنند.
این کهکشان که بخشی از خوشه کهکشانی سنبله است، در فاصله پنجاه میلیون سال نوری از زمین قرار دارد و با سرعت باور نکردنی ۵۴۳۰۰۰ مایل بر ساعت در حال حرکت در فضا است و مسیر فعلی، آن را در مواجهه با ما قرار می‌دهد!!
@fasaastronomy
[عکس 800×800]
جستجوی هوش فرازمینی (SETI: search for extraterrestrial intelligence) یک واژه عمومی و مشترک میان محققانی است که برای یافتن حیات هوشمند در ماوراء زمین تلاش می‌کنند. ارسال امواج الکترومغناطیسی برای مخابره‌ی سیگنال‌ها از تمدن‌هایی در سیارات دیگر، مثالی از تلاشهای محققان در راستای یافتن حیات هوشمند میباشد.
بررسی‌های علمی، اندکی بعد از ظهور رادیو در قرن نوزدهم آغاز شد و از سال ۱۹۸۰ تلاشهای جهانی بر این موضوع متمرکز شدند. در سال ۲۰۱۵ "استیون هاوکینگ" و یک میلیاردر روسی به نام "یوری میلنر" از تلاشی مستحکم که آن را «پذیرفتن پیشرفت» نامیدند، خبر دادند.
@fasaastronomy
[عکس 730×410]
این سحابی که با نام‌های NGC6543 و Caldwell 6 نیز شناخته میشود، در واقع یکی از درخشان‌ترین و پیچیده ترین سحابی‌های سیاره‌ای است که با فاصله تقریبی ۳۰۰۰ سال نوری از ما و قدر ظاهری ۸.۳ در صورت فلکی اژدها قرار دارد. این عکس ترکیبی از یک تصویر مرئی تلسکوپ فضایی هابل و یک تصویر اشعه ایکس تلسکوپ فضایی چاندرا میباشد.
اعتبار عکس: NASA, ESA
@fasaastronomy
[عکس 800×687]
☄ پخش زنده بارش شهابی جوزایی
#بارش_شهابی_جوزایی مهم‌ترین بارش شهابی است که هر ساله از شامگاه ۲۲ تا سحرگاه ۲۳ آذر به اوج فعالیت خود می‌رسد. با توجه به اینکه امسال در این زمان ماه کامل در آسمان حضور دارد، بسیاری از شهاب‌ها دیده نخواهند شد. علاوه بر این، بررسی تصاویر ماهواره‌ای گویای این مطلب است که آسمان اغلب مناطق کشور ابری است و شانس چندانی برای دیدن شهاب‌های زیبای جوزایی از ایران وجود ندارد!
اما با مراجعه به وبسایت زیر از ساعت ۷:۳۰ بامداد شنبه ۲۳ آذر به وقت تهران (۴ بامداد به وقت جهانی) می‌توانید این بارش را به صورت زنده و مستقیم مشاهده کنید. پیش بینی میشود ۱۵ الی ۲۰ شهاب در ساعت قابل مشاهده باشد.
https://www.virtualtelescope.eu/webtv/
@fasaastronomy
[عکس 1280×853]
انسان از هزاران سال پیش تا به امروز همیشه و در همه حال در جستجوی شگفتی های آسمان بالای سر خود بوده است. دانش ستاره شناسی تا آنجا به انسان کمک کرد که جایگاه خود در جهان هستی را بیابد و او را برای کنکاش ژرف تر در گیتی مشتاق ساخت. در این میان، دانشمندان و ستاره شناسان نامداری در سرتاسر کره خاکی پا به عرصه حیات نهادند که نقش بسزایی در توسعه و پیشرفت این دانش ایفا نموده اند و با افتخار می توان بیان کرد سرزمین کهن ایران به عنوان گهواره تمدن بشری، مهد پرورش نام آورانی همچون ابوریحان بیرونی، عبد الرحمن صوفی رازی، خیام و . . . می باشد که نام پر شکوه شان تا ابد بر تارک تاریخ جاویدان خواهد ماند و همچون ستاره ای تابناک می درخشد. در این مقاله و مقاله های آتی تلاش خواهیم نمود به صورت هر چند مختصر با برخی از مشاهیر ایران زمین که در عرصه نجوم فعالیت نموده اند، آشنا شویم.
ابوریحان محمد بن احمد بیرونی معروف به ابوریحان بیرونی در سال 352 خورشیدی در حوالی خوارزم متولد شد. وی تالیفات بسیاری در زمینه نجوم، هیات، منطق و حکمت دارد که از جمله تالیفات او در زمینه نجوم و جغرافیا، "قانون مسعودی" است. "آثار الباقیه" نیز یکی دیگر از تالیفات نجومی این دانشمند بزرگ می باشد که در آن انواع سالها (سال خورشیدی، قمری، یونانی و ایرانی) و مفهوم کبیسه تعریف شده است. اتحادیه بین المللی نجوم به پاس خدمات ارزنده این فیلسوف شهیر ایرانی، یکی از دهانه های برخوردی در سمت پنهان ماه به قطر 77 کیلومتر را "بیرونی" (Biruni) نام نهاده و روز 13 شهریور نیز به عنوان روز بزرگداشت وی نامگذاری شده است. این دانشمند بزرگ در سال 427 خورشیدی در غزنین چشم از جهان فرو بست. از دیگر مشاهیر این عرصه می توان به ابوالحسن عبدالرحمن صوفی رازی اشاره نمود که در سال 282 خورشیدی در شهر ری زاده شد. این استاد ریاضی و ستاره شناس برجسته، در دوره دیلمیان در فارس زندگی می کرد. مشاهدات دقیق رازی در مورد ستارگان و صورفلکی هنوز پس از سده ها معتبر است. او کتاب "صورالکواکب" که نسخه تصحیح شده کتاب "المجستی" بطلمیوس بود را بر اساس مشاهدات رصدی خودش تالیف نمود و در آن، موقعیت، رنگ و قدر 1081 جرم آسمانی را توصیف کرد. وی نخستین ستاره شناسی است که "کهکشان آندرومدا" را کشف نمود و گزارش "ابر ماژلانی بزرگ" را ثبت کرد. به افتخار وی، یکی از دهانه های برخوردی کره ماه و 9 دهانه اقماری اطراف آن، AZOPHI نامگذاری شده است. این دانشمند نامی کشورمان، در سال 365 خورشیدی در شیراز بدرود حیات گفت و در همان شهر به خاک سپرده شد. حکیم عمر خیام ریاضیدان، منجم، شاعر و فیلسوف بزرگ سرزمین مان یکی دیگر از این نام آوران است که در سال 427 خورشیدی چشم به جهان گشود. یکی از برجسته ترین دستاوردهای خیام، سر و سامان دادن و سرپرستی محاسبات گاهشماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام الملک می باشد. وی بدین منظور مدار گردش کره زمین به دور خورشید را تا 16 رقم اعشار محاسبه نمود. خیام علاوه بر سرودن اشعار، در مقام ریاضیدان و منجم نیز پژوهش های مهمی دارد. به پاس تلاشهای ستودنی وی، اتحادیه بین المللی نجوم یکی از دهانه های برخوردی ماه به قطر 70 کیلومتر را به نام حکیم عمر خیام (Omar Khayyam) نامگذاری کرده است. او سرانجام در سال 510 خورشیدی در نیشابور چهره در نقاب خاک کشید و جاودانه شد. در مقاله های آتی با تعداد بیشتری از ستارگان سپهر دانش ستاره شناسی ایران زمین آشنا خواهیم شد
نویسنده: نگار دادفر / مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا
هفته نامه فسامهر، شماره 150
کهن سرزمین ایران به عنوان مهد فرهنگ و تمدن، از دیر باز زادگاه مفاخر و مشاهیری بوده است که جامعه علمی دنیا در مقابل خدمات سترگ آنها به منظور گسترش مرزهای بی کران دانش ستاره شناسی، سر تعظیم فرود آورده و مناطقی را در اجرام آسمانی به نام آنها ثبت کرده است. این مقاله که در ادامه مقاله پیشین (فسامهر، شماره 150) به رشته تحریر در می آید، به معرفی برخی دیگر از نیک مردان عرصه نجوم ایران می پردازد. 
خواجه نصیر الدین طوسی ستاره شناس و ریاضیدان شهیر ایرانی در سال 579 خورشیدی در طوس زاده شد. وی سنگ بنای رصدخانه مراغه را بنا نهاد و در کنار آن کتابخانه ای به وجود آورد که نزدیک به چهل هزار جلد کتاب در آن قرار داشت. وی کتاب ارزشمند زیج ایلخانی را بر اساس رصدهای انجام شده در رصدخانه مراغه تدوین کرد. آفتاب عمر این فیلسوف سرانجام در سال 653 خورشیدی در بغداد غروب کرد. به پاس خدمات ارزشمند خواجه نصیر، در تقویم کشورمان روز پنجم اسفند به نام روز بزرگداشت وی و روز مهندسی نامگذاری شده. همچنین اتحادیه بین المللی نجوم نیز یکی از دهانه های برخوردی کره ماه را Nasireddin نامگذاری کرده است. محمد بن موسی خوارزمی فیلسوف و ریاضیدان کشورمان از دیگر بزرگان این عرصه است که در خوارزم دیده به جهان گشود. او که در اواخر سده دوم و اوایل سده سوم هجری قمری می زیست، در ریاضیات و به ویژه نجوم تسلط کامل داشت به نحوی که دو کتاب در زمینه ساخت و استفاده از اسطرلاب تالیف نمود و ضمن تهیه اطلسی از نقشه های آسمان و زمین، نقشه های بطلمیوس را نیز اصلاح کرد. به پاس سال ها مجاهدت علمی وی، اتحادیه بین المللی نجوم یک دهانه برخوردی در کره ماه به قطر 65 کیلومتر و 8 دهانه اقماری آن را Khwarizmi نامگذاری کرده است. وی سرانجام در سال 232 هجری قمری چهره در نقاب خاک کشید. یکی دیگر از مشاهیر سرزمین مان، ابوالوفا محمد بوزجانی ریاضیدان و ستاره شناس دوران طلایی اسلام است که در سال 328 هجری قمری در بوژگان از توابع ربع نیشابور متولد شد. وی ضمن فعالیت در رصدخانه بغداد، به تالیف کتابهای مهمی در زمینه نجوم و ریاضیات پرداخت. کارهای بوزجانی در زمینه هندسه کروی با کاربرد در نجوم کروی شگرف بوده است. به جهت تجلیل از خدمات ارزنده او، یکی از دهانه های آتشفشانی ماه به قطر 55 کیلومتر به نام Abul Wafa نامگذاری شده است. وی در سال 386 هجری قمری در بغداد بدرود حیات گفت. از دیگر ستاره شناسانی که عمرگرانقدر خود را وقف گسترش این دانش نموده اند می توان به قطب الدین شیرازی، غیاث الدین جمشید کاشانی و ابو سعید سجزی اشاره کرد که به جهت کوتاهی سخن به ذکر نام آنها بسنده می کنیم. امید است همانگونه که اتحادیه بین المللی نجوم به پاس یک عمر مجاهدت علمی این مفاخر، مناطق وسیعی از کرات دیگر را به نام پر افتخار آنها مزین کرده است، ما نیز در راستای تقویت روحیه خودباوری اهتمام بیشتری به این گنجینه های پر آوازه تمدن کهن سرزمین مان در زمینه نامگذاری میادین، خیابان ها، بوستان ها، کتابخانه ها و سایر مراکز علمی و فرهنگی داشته باشیم.
نویسنده: نگار دادفر / مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا
هفته نامه فسامهر، شماره 152
انسان از هزاران سال پیش تا به امروز همیشه و در همه حال در جستجوی شگفتی های آسمان بالای سر خود بوده است. دانش ستاره شناسی تا آنجا به انسان کمک کرد که جایگاه خود در جهان هستی را بیابد و او را برای کنکاش ژرف تر در گیتی مشتاق ساخت. در این میان، دانشمندان و ستاره شناسان نامداری در سرتاسر کره خاکی پا به عرصه حیات نهادند که نقش بسزایی در توسعه و پیشرفت این دانش ایفا نموده اند و با افتخار می توان بیان کرد سرزمین کهن ایران به عنوان گهواره تمدن بشری، مهد پرورش نام آورانی همچون ابوریحان بیرونی، عبد الرحمن صوفی رازی، خیام و . . . می باشد که نام پر شکوه شان تا ابد بر تارک تاریخ جاویدان خواهد ماند و همچون ستاره ای تابناک می درخشد. در این مقاله و مقاله های آتی تلاش خواهیم نمود به صورت هر چند مختصر با برخی از مشاهیر ایران زمین که در عرصه نجوم فعالیت نموده اند، آشنا شویم.
ابوریحان محمد بن احمد بیرونی معروف به ابوریحان بیرونی در سال 352 خورشیدی در حوالی خوارزم متولد شد. وی تالیفات بسیاری در زمینه نجوم، هیات، منطق و حکمت دارد که از جمله تالیفات او در زمینه نجوم و جغرافیا، "قانون مسعودی" است. "آثار الباقیه" نیز یکی دیگر از تالیفات نجومی این دانشمند بزرگ می باشد که در آن انواع سالها (سال خورشیدی، قمری، یونانی و ایرانی) و مفهوم کبیسه تعریف شده است. اتحادیه بین المللی نجوم به پاس خدمات ارزنده این فیلسوف شهیر ایرانی، یکی از دهانه های برخوردی در سمت پنهان ماه به قطر 77 کیلومتر را "بیرونی" (Biruni) نام نهاده و روز 13 شهریور نیز به عنوان روز بزرگداشت وی نامگذاری شده است. این دانشمند بزرگ در سال 427 خورشیدی در غزنین چشم از جهان فرو بست. از دیگر مشاهیر این عرصه می توان به ابوالحسن عبدالرحمن صوفی رازی اشاره نمود که در سال 282 خورشیدی در شهر ری زاده شد. این استاد ریاضی و ستاره شناس برجسته، در دوره دیلمیان در فارس زندگی می کرد. مشاهدات دقیق رازی در مورد ستارگان و صورفلکی هنوز پس از سده ها معتبر است. او کتاب "صورالکواکب" که نسخه تصحیح شده کتاب "المجستی" بطلمیوس بود را بر اساس مشاهدات رصدی خودش تالیف نمود و در آن، موقعیت، رنگ و قدر 1081 جرم آسمانی را توصیف کرد. وی نخستین ستاره شناسی است که "کهکشان آندرومدا" را کشف نمود و گزارش "ابر ماژلانی بزرگ" را ثبت کرد. به افتخار وی، یکی از دهانه های برخوردی کره ماه و 9 دهانه اقماری اطراف آن، AZOPHI نامگذاری شده است. این دانشمند نامی کشورمان، در سال 365 خورشیدی در شیراز بدرود حیات گفت و در همان شهر به خاک سپرده شد. حکیم عمر خیام ریاضیدان، منجم، شاعر و فیلسوف بزرگ سرزمین مان یکی دیگر از این نام آوران است که در سال 427 خورشیدی چشم به جهان گشود. یکی از برجسته ترین دستاوردهای خیام، سر و سامان دادن و سرپرستی محاسبات گاهشماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام الملک می باشد. وی بدین منظور مدار گردش کره زمین به دور خورشید را تا 16 رقم اعشار محاسبه نمود. خیام علاوه بر سرودن اشعار، در مقام ریاضیدان و منجم نیز پژوهش های مهمی دارد. به پاس تلاشهای ستودنی وی، اتحادیه بین المللی نجوم یکی از دهانه های برخوردی ماه به قطر 70 کیلومتر را به نام حکیم عمر خیام (Omar Khayyam) نامگذاری کرده است. او سرانجام در سال 510 خورشیدی در نیشابور چهره در نقاب خاک کشید و جاودانه شد. در مقاله های آتی با تعداد بیشتری از ستارگان سپهر دانش ستاره شناسی ایران زمین آشنا خواهیم شد
نویسنده: نگار دادفر / مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا
هفته نامه فسامهر، شماره 150
درباره این سایت